در اين مقاله به بررسي مراحل اوليه براي شروع پايان نامه مي پردازيم. بسياري از مشكلات اصلي دانشجويان در فوق ليسانس اين است كه نميدونند كه بايد پایان نامه را از كجا شروع كنند. از اين رو بخاطر اينكه نميدانند از كجا بايد شروع كنند ،ترم هاي زيادي را از دست مي دهند و در آخر وقت كم مي آورند. پايان نامه و مراحل آن داراي پروسه هاي وقتگيري است كه نيازمند توجه و زمان دارد. تا زماني كه پايان نامه را شروع نكنيد با مشكلات متعدد آن روبرو نمي شويد.هر چه سريع تر مراحل گفته شده در اين مقاله را طي كنيد. در انتخاب استاد راهنما دقت كنيد (مقاله مربوط به انتخاب استاد راهنما را مطالعه كنيد). در انتخاب موضوع پايان نامه دقت كنيد و حتما مشورت بگيريد. براي شروع پايان نامه فقط بايد اقدام كنيد با نشستن و مشورت نگرفتن ،كاري صورت نمي گيرد. به دنبال حل مسئله باشيد. براي شروع پايان نامه اگر لازم است چند روزي تمركز كنيد حتما اين كار را انجام دهيد. در تمام مراحل پايان نامه از وجو فردي غير از استاد راهنما كمك بگيريد.هزينه ها و زمان هاي عدم مشورت گيري در اين راه بسيار بالا است.چه بسيار از دانشجوياني كه يك موضوع اشتباه يك روش تحقيق اشتباه را تا آخر ادامه داده اند. (مقاله انتخاب موضوع و روش هاي تحقيق (فصل سوم) را حتما مطالعه كنيد.
وقتی استاد راهنما را انتخاب کردید دو حالت پیش روی شما قرار میگیرد ، یک حالت این است که خود استاد راهنما موضوع را انتخاب می کند و در حالت دیگر خود شما موضوع را انتخاب می کنید ولی در هر صورت شما باید مقالات دیگر را بخوانید و بررسی کنید و ببینید که چه مقالاتی در این حیطه انجام شده و بعد از خواندن مقالات فارسی باید مقالات انگلیسی را بخوایند و از آن ها ایده بگیرید و بومی سازی کنید در داخل ایران.
عنوان پایان نامه میبایست به طریقی انتخابشده باشد که در ادامه با ایجاد بسترهای مناسب و ایجاد زیرساختها قابلیت اجرا داشته باشد . در اول انتخاب هر موضوع میبایست در کاربردی بودن آن در اجرا و همچنین هدف و ضرورت انجام این پژوهش برای خودتان آشکارشده باشد و چه ضرورتی بوده که شما این موضوع را انتخاب کردید. ضعفها و شکافهای ایجادشده در رشته خود میتواند راهنمای شما در انجام موفق انتخاب پایاننامه باشد. تنها شخصی که در هنگام انتخاب موضوع و انجام پروپوزال با آن در تماس هستید و با آن جلسه میگذارید،استاد راهنما شما است. پروپوزال باید با نظر استاد راهنما نوشته شود یا نظر استاد راهنما را در مورد موضوع انتخابی و روش انجام کار متقاعد کنید. در برخی موارد استاد راهنما و اساتیدی که اصطلاحاً مشاور نامیده میشوند خودشان برای دانشجو موضوع پایاننامه را انتخاب کرده و سپس دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری ، بر اساس عنوان مشخصشده اقدام به تنظیم پروپوزال مربوط به پایاننامه خود می کنند که این کار میتواند مزایایی برای دانشجو داشته باشد که از آن جمله میتوان به اطمینان یافتن از دادن صلاحیت و تائید موضوع پایاننامه توسط اساتید مربوطه اشاره نمود. گام بعدی پس از انتخاب موضوع پایاننامه و تصویب آن توسط استاد راهنما و هیئتعلمی دانشگاه، شروع به کار پروپوزال پیشنهادی میباشد.
در انجام يك پايان نامه ،دانشجو يك سري مسئوليت هايي نسبت به استاد راهنما و مشاور خود پيدا مي كند كه در اين بخش به بررسي مسئولیت های دانشجو نسبت به استاد راهنما مي پردازيم. اغلب عدم شناخت دانشجويان نسبت به مسئوليت خودشان نسبت به استاد راهنما باعث ايجاد مشكلات متعدد براي دانشجو مي شود .در كشور ايران استاد راهنما در حقيقت بيشتر نقش كلي و نظارتي دارد و اينكه دانشجو كاري را انجام مي دهد و بعد استاد راهنما نسبت به كاري كه در پايان نامه انجام داده است، ايراد هاي خود را مطرح مي كند. دانشجو نميتواند از استاد راهنما انتظار كمك زيادي داشته باشد .از سوي ديگر بايد نسبت به استاد راهنما مسئوليت هاي خود را بداند چون عدم همكاري استاد راهنما با دانشجو در بيشتر مواقع منجر به طولاني شدن پايان نامه مي شود .همه اين مشكلات به سوي دانشجو برمي گردد و قانون خاصي هم در اين زمينه براي دانشجو وجود ندارد.
انتخاب استاد راهنما در دوره ارشد و دکتری همواره از مهم ترین و سرنوشت سازترین انتخاب های دانشجویان بوده است، تا آنجایی که قبل از انتخاب موضوع پروپوزال پیشنهاد می شود اول به دنبال انتخاب استاد راهنما باسواد و خوش اخلاق باشید. حالا چرا می گویم با سواد و خوش اخلاق چون که استاد راهنمای باسواد شما را کمک می کند ولی نمی توانید در ایران از اساتید راهنما انتظار زیادی داشته باشید و اغلب نقش گیردهنده دارند تا نقش علمی کمک کننده به دانشجویان و هرچه درجه علمی آن ها هم بالاتر می رود بیشتر خودشان را برای دانشجویان می گیرند و هیچ وقت زمان آزادی هم همیشه ندارند. البته من تمام اساتید مدنظرم نیست، من اغلب اساتید را خدمتتون عرض کردم، البته در این بین اساتیدی هم هستند که واقعا از لحاظ علمی به دانشجویان خود کمک می کنند و اگر همچین اساتیدی پیدا کردید حتما به دنبال آن ها باشیدو ولی صورت دیگر قضیه اخلاق استاد راهنما است که به نظر بنده از میزان سواد هم مهم تر است، شاید بپرسید چرا؟ معمولا دانشجویان در ابتدای کار پایان نامه و انتخاب استاد راهنما در دوره ارشد و دکتری کمی جوگیر هستند که بهترین کار را ارائه دهند ولی بعد از چند ماه باتوجه به روند انجام کار پایان نامه و رفتار استاد راهنما متوجه می شوند که اشتباه کرده اند البته این قضیه فقط در کشور عزیزمان ایران صادق است و لا غیر. اخلاق استاد راهنما اگر خوب و انعطاف پذیر نباشد در رفتار با آن به علت برخورد زیاد در راه پایان نامه با آن به مشکل برمیخورید و اگر در همان اوایل کار قبل از تأیید پروپوزال متوجه شدید که استاد راهنما شما خوب نیست یا با آن نمی توانید راحت باشید به دنبال تغییر استاد راهنما باشید. به شما پیشنهاد می شود که استاد راهنما را از دانشگاه خود انتخاب کنید چون موضع گیری داوران در جلسه دفاع اغلب بیشتر می شود.
شما نسبت به استاد راهنما یک سری مسئولیت دارید ؛ مثلا استاد راهنما از شما میخواد که فردا در فلان ساعت بیاین دانشگاه و ممکنه شما درگیر کاری باشید، ممکنه حالتون خوب نباشه ولی باید سر موقع برید دانشگاه و باید براش وقت بزارید، انرژی بزارید و مسئولیت داشته باشید و به حرف استاد راهنما گوش کنید؛ شما نمیتونید بگید که هیچ مسئولیتی ندارید. این را در نظر داشته باشید که استاد راهنمای شما باید با حوصله و صبر شما را راهنمایی کند و به شما اعتماد به نفس بدهد اما استادی که به شما اعتماد ندارد نمی تواند این احساس را به شما القا کند و در نهایت این مساله ممکن است به روی پایان نامه و ارائه شما در جلسه دفاع هم تاثیر منفی می گزارد. بنابراین باید تمام تلاشتان را بکنید تا اعتماد استاد راهنما را به خودتان جلب کنید تا او نیز بتواند با اطمینان بیشتری برایتان زمان بگذارد و راهنماییتان کند.
مقالات مشابه با این مقاله:
نوشته شده توسط مهندس مهرداد حمصیان