تعيين جامعه و نمونه آماري يكي از مهم ترين مراحل اوليه بعد از تهيه پرسشنامه براي پايان نامه است. در ابتدا بايد مشخص كنيد داده خود را در كجا بايد پخش و توزيع كنيد و سپس به چه تعدادي از پرسشنامه بايد توزيع گردد. حجم نمونه همان تعداد مشخصي است كه بايد پرسشنامه پخش شود. حجم نمونه از طريق فرمول كوكران يا جدول مورگان و براساس تعداد جامعه آماري مشخص مي گردد. هرچه تعداد جامعه آماري بيشتر گردد در نتيجه تعداد نمونه آماري شما هم بيشتر مي گردد. به دليل اينكه نمونه آماري بايد تعميم دهنده به جامعه آماري باشد. جامعه آماري نبايد زياد بزرگ انتخاب شود چون توزيع پرسشنامه براي شما سخت مي شود.توزيع و دريافت پرسشنامه در ايران سخت است.خودتان رو گول نزنيد و جامعه هاي بزرگ انتخاب نكنيد.يك جز رو انتخاب كنيد و به نتيجه درست برسانيد . به دنبال اين نباشيد كه دنيا و جامعه هاي بزرگ رو درست كنيد. اگر شما بتوانيد يك جز رو به درستي انجام دهيد مي توانيد آن را به كل جامعه تعميم کرد.
یکی از مهم ترین روش های انجام پایان نامه های مدیریتی، روانشناسی و غیره استفاده از داده های آماری و سپس نتیجه گیری منطقی و اجرایی با توجه به پژوهش می باشد. یکی از فواید مهم پایان نامه های با روش های آماری اجرایی بودن و واقعی بودن این پروژه ها با توجه به پژوهش های دیگر که اغلب اجرایی نیستند ، می باشد. روش تحقیق در حقیقت فصل سوم پایان نامه را تشکیل می دهد. در فصل سوم شما می بایست روش تحقیق خود را توضیح دهید و سپس آن داده های جمع آوری شده از پرسش نامه را تحلیل آماری کنید که به این مرحله تجزیه و تحلیل آماری پایان نامه می گویند و پس از این که داده ها را جمع آوری کردید و روایی و پایایی را با استفاده از تحلیل های پایایی و روایی پرسشنامه انجام دادید. در فصل چهارم پایان نامه می بایست آزمون های مطرح شده در فصل سوم، تحلیل آماری شوند. تحلیل آماری یعنی استفاده از داده هایی که از پرسشنامه استخراج شده است و زدن آزمون های آماری برای تحلیل آماری پایان نامه .آمار خود رشته ای تخصصی در دانشگاه های کشور است و تمام روند آماری و تحلیل آماری پایان نامه علمی است.
اما مهم ترین بخش از پایان نامه، مربوط به فصول ۴ و ۵ پایان نامه می باشد. این دو فصل در واقع ارائه دهنده نتایج کار شما می باشد. همه کارها انجام شده است و قرار است به نتیجه ختم شود. شما در این فصول به ذکر مواردی چون تجزیه و تحلیل اطلاعات، تفسیر اطلاعات بدست آمده، پاسخ به سوالات پژوهش، رد یا اثبات فرضیه مطرح شده، و در آخر نتیجه‌گیری و پیشنهادهای برای پژوهش‌های آتی می پردازید. در این بین، فصل ۴ از اهمیت بالایی برخوردار است و بیشترین توجه داوران جلسه دفاع نیز بر روی این بخش معطوف می شود. فصل چهارم پایان نامه به عنوان «یافته های پژوهش» شامل بخش های زیر می باشد:
- مقدمه: یک توضیح مختصر از نحوه آزمون ها و آنچه قرار است در این فصل بررسی گردد در حد یک صفحه
- توصیف داده‌ها: ارائه نتایج کار در قالب جداول و نمودارهای آزمون های توصیفی و استنباطی.
- آزمون فرضیه ها یا طرح سؤالات: آزمون های بکار رفته در تجزیه و تحلیل آماری داده ها برای یافتن نتایج نهایی و پاسخ فرضیات و سوال اصلی پژوهش را مطرح می کنید.
در فصل ۴ کلیه نتایج کارتان را بصورت دقیق در قالب جمله و یا جداول و نمودارها ذکر می کنید. با توجه به اینکه در فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها صورت می گیرد. در فصل چهارم که تحلیل آماری پایان نامه است ، از دادن رفرنس خودداری کنید چون نتایج پژوهش خود را در این فصل بررسی می کنید و اصلا نباید رفرنسی داده باشد. برعکس فصل دوم پایان نامه که نیاز به رفرنس دقیق دارد. در فصل چهارم ابتدا شما باید پرسشنامه مناسب با موضوع خود تهیه کنید تا بعد ان پرسشنامه مناسب را تحلیل کنیم. در برخی از تحقیقات که بصورت طرح پرسشنامه یا مصاحبه(هر دو را استفاده کنی میشه پیمایش) می باشد نیاز است تا اطلاعات خام آنها استخراج و توسط نرم افزارهای آماری تحلیل شود.
همانطور كه ميدانید پرسشنامه يكي از روش های تحقيق مهم و كاربردي در پژوهش هاي تحقيقاتی است.نحوه استفاده درست از پرسشنامه به ما كمك مي كند پژوهش هاي تحقيقاتي ما براساس مشكلات واقعي و اجرايي انجام گردد. پرسشنامه باعث شده كارهاي پژوهشي انجام شده مطابق با شكاف هاي جامعه و با توجه به مشكلات واقعي افراد انجام شود.با استفاده از پرسشنامه ديگر افرادي نمي توانند بگويند كه اين موضوع پايان نامه يا كار پژوهشی قابل اجرا با واقعيت نيست. پرسشنامه از روش هاي مهم و كاربردي در هر جامعه ای است كه كمك می كند مشكلات واقعي شناسايي شود و سپس با توجه به علم روز دنيا آن مشكلات رفع گردد.در حقيقت پرسشنامه آشتی صنعت ها با علم و پژوهش های تحقيقاتی بوده است.در ادامه صحبت هاي مهندس حمصيان در مورد اهميت پرسشنامه در كارهاي پژوهشي جهت انجام پرسشنامه هايی مناسب آورده شده است.
پرسشنامه خیلی توی کارهای پژوهشی اهمیت داره، برای اینکه کار ما کاربردی بشه. کاربردی شدن موضوع یعنی شما مثلا یک پایان نامه ای را انجام میدی ولی میبینید که این پایان نامه هیچ مشکلی را حل نمیکنه و هیچ دردی از اون رشته دوا نمیکنه، چون برای جامعه ما با توجه به مشکلاتی که داریم قابل استفاده نیست، بنابراین پرسشنامه باعث کاربردی شدن موضوع پایان‌نامه ما میشه و به ما کمک میکنه یه کار آماری انجام بدیم و از خبرگان بپرسیم ببینیم مشکل و شکاف جامعه چیه تا بتونیم بعدش پیشنهاد بدیم که چجوری با استفاده از علم بتونیم این مشکلو حل بکنیم. در گذشته موضوعات پایان نامه ها کاربردی نبود چون پایان نامه رو درست انجام نمیدادند و کاربردی نبود و هیچ دردی از جامعه رو دوا نمیکرد ولی پرسشنامه این مشکل رو حل کرد و از خبرگان یا حتی افراد عادی که حتی علمشم نداشته باشند ولی از تجربه اونها استفاده می کنیم و با توجه به مقالاتی که خودمان خواندیم ، این دوتا رو روی هم دیگه میریزیم و پیشنهاد میدیم.
چه پیشنهادهایی اجرایی هست؟
پرسشنامه باعث پیشرفت میشه، ما با مقاله نمیتونیم پیشرفت کنیم ، شما اگر هزار تا مدل سازی و الگوریتم رو توی پایان‌نامتون به کار ببرید ولی کارتون اجرایی نباشه به درد نمیخوره و هیچ‌جا قابل استفاده نیست و با دوتا سوال کار شما در جلسه دفاع زیر سوال میره. کار شما باید یک مشکلیو از جامعه حل کنه ، باید کاربردی باشه ، باید به درد جامعه بخوره، باید باعث توسعه و پیشرفت بشه.
ما با پرسشنامه در حقیقت میتونیم مشکلات جامعه رو بفهمیم و بعد براش به طور علمی راه حل بدیم ، پرسشنامه به ما جهت میده که این مشکلات هست و راه حلشو پیدا کن. ما میتونیم از پیشرفت کشورهای دیگه استفاده کنیم چون اونا نتیجه کارشونو قبلا گرفتن و میتونیم از اونا استفاده کنیم. خیلی اون ها سعی و خطا کردن و به نتیجه رسیدن و ما میتونیم از پایان نامه ها و مقالات آن ها به صورت صحیح استفاده کنیم. پرسشنامه برای رشته های مدیریت ، روانشناسی ، جامعه شناسی ، مشاوره و … خیلی ضروریه که بخواین مشکلی رو بر اساس واقعیات شناسایی کنید و کاربردی باشه و حتی اگر میخواهید روش های تحقیق دیگری هم استفاده کنید اول پرسشنامه رو انجام بدید مشکلات رو بفهمید و بعد با برنامه های دیگه راه حل خوب بدید براش. جامعه و نمونه آماری را با زبان خودمانی و علمی برایتان توضیح می دهم که در پژوهش های خود جهت انتخاب درست جامعه و نمونه آماری در پرسشنامه اشتباه نکنید و در حقیقت مهم ترین و اساسی ترین موضوع برای پایان نامه ها و مقالاتی که تحلیل آماری دارد انتخاب درست جامعه و نمونه آماری در پرسشنامه است. جامعه آماري به مجموعه افراد، اشياء و يا به طور كلي پديده ها ي اطلاق مي شود كه محقق مي تواند نتيجه مطالعه خود را به كل جامعه تعميم دهد. خودمانی و واضح بگویم که جامعه آماری، مکان یا پروژه ای است که قرار است نتایج پژوهش را به آن تعمیم دهید. به طور مثال اگر قرار است شما وضعیت کارکنان را در یک سازمان مانند شهرداری اصفهان یا تهران یا هر شهر دیگری بسنجید خوب قاعدتا شما نمی توانید همه جامعه آماری خود را که شامل تمام کارکنان شهرداری می شود را مورد پرسش قرار دهید یا زمان انجام این کار را هم ندارید چون خود سازمان شهرداری کلان شهرها دارای زیربخش های مختلف و شهرداری های مناطق مختلف استان می شود.
بنابراین به طور مثال جامعه آماری را همان کارکنان شهرداری اصفهان می گیریم ولی باید از این جامعه آماری یک نمونه آماری استخراج کنیم و پرسشنامه و مصاحبه خود را در آن نمونه آماری توزیع کنیم. نکته مهم در انتخاب نمونه آماری پرسشنامه این است که این نمونه باید به خوبی معرف جامعه آماري باشد. این یعنی چی؟ یعنی نمونه آماری باید به گونه ای باشد که تعداد آن ها و میزان کیفیت آن افراد هم از نظر میزان سواد در آن حیطه ای که شما قصد پرسش از آن ها را دارید و هم اطلاعات آن ها در مورد موضوع شما خوب باشد تا بتوانید نمونه آماری خود را به جامعه آماری و سپس به جامعه کل در پژوهش خود تعمیم بدهید. چون وقتی شما تعدادی از افراد را مورد پرسش قرار می دهید اگر آن افرادی که شما از آن ها مصاحبه و سؤال نمودید، کفایت لازم را نداشته باشند در نتیجه تجزیه و تحلیل شما و در آخر نتیجه نهایی شما اشتباه خواهد بود. بنابراین نتیجه می گیریم که یک پرسشنامه اشتباه و یک انتخاب اشتباه در جامعه و نمونه آماری به میزان بسیار بالایی تا ۹۰ درصد حتی نتایج و تجزیه و تحلیل شما را بیهوده خواهد کرد. بنابراین در پرسشنامه به دنبال واقعیات باشید و از افراد خبره در موضوع خود سؤال کنید. تعداد جامعه آماری مهم است ولی نه به میزان اهمیت کیفیت افراد پاسخ دهنده به پرسشنامه، تعداد جامعه آماری را نیز شما باید استخراج کنید تا بتوانید با استفاده از فرمول کوکران یا جدول مورگان میزان حجم نمونه را استخراج کنید. در ادامه این مقاله به موارد علمی برای تعریف جامعه و نمونه آماری خواهیم پرداخت.
در این مقاله نمی خواهم کتابی حرف بزنم، جامعه و نمونه آماری را با زبان خودمانی و علمی برایتان توضیح می دهم که در پژوهش های خود جهت انتخاب درست جامعه و نمونه آماری در پرسشنامه اشتباه نکنید و در حقیقت مهم ترین و اساسی ترین موضوع برای پایان نامه ها و مقالاتی که تحلیل آماری دارد انتخاب درست جامعه و نمونه آماری در پرسشنامه است. جامعه آماري به مجموعه افراد، اشياء و يا به طور كلي پديده ها ي اطلاق مي شود كه محقق مي تواند نتيجه مطالعه خود را به كل جامعه تعميم دهد. خودمانی و واضح بگویم که جامعه آماری، مکان یا پروژه ای است که قرار است نتایج پژوهش را به آن تعمیم دهید. به طور مثال اگر قرار است شما وضعیت کارکنان را در یک سازمان مانند شهرداری اصفهان یا تهران یا هر شهر دیگری بسنجید خوب قاعدتا شما نمی توانید همه جامعه آماری خود را که شامل تمام کارکنان شهرداری می شود را مورد پرسش قرار دهید یا زمان انجام این کار را هم ندارید چون خود سازمان شهرداری کلان شهرها دارای زیربخش های مختلف و شهرداری های مناطق مختلف استان می شود. بنابراین به طور مثال جامعه آماری را همان کارکنان شهرداری اصفهان می گیریم ولی باید از این جامعه آماری یک نمونه آماری استخراج کنیم و پرسشنامه و مصاحبه خود را در آن نمونه آماری توزیع کنیم. نکته مهم در انتخاب نمونه آماری پرسشنامه این است که این نمونه باید به خوبی معرف جامعه آماري باشد. این یعنی چی؟ یعنی نمونه آماری باید به گونه ای باشد که تعداد آن ها و میزان کیفیت آن افراد هم از نظر میزان سواد در آن حیطه ای که شما قصد پرسش از آن ها را دارید و هم اطلاعات آن ها در مورد موضوع شما خوب باشد تا بتوانید نمونه آماری خود را به جامعه آماری و سپس به جامعه کل در پژوهش خود تعمیم بدهید. چون وقتی شما تعدادی از افراد را مورد پرسش قرار می دهید اگر آن افرادی که شما از آن ها مصاحبه و سؤال نمودید، کفایت لازم را نداشته باشند در نتیجه تجزیه و تحلیل شما و در آخر نتیجه نهایی شما اشتباه خواهد بود. بنابراین نتیجه می گیریم که یک پرسشنامه اشتباه و یک انتخاب اشتباه در جامعه و نمونه آماری به میزان بسیار بالایی تا ۹۰ درصد حتی نتایج و تجزیه و تحلیل شما را بیهوده خواهد کرد. بنابراین در پرسشنامه به دنبال واقعیات باشید و از افراد خبره در موضوع خود سؤال کنید. تعداد جامعه آماری مهم است ولی نه به میزان اهمیت کیفیت افراد پاسخ دهنده به پرسشنامه، تعداد جامعه آماری را نیز شما باید استخراج کنید تا بتوانید با استفاده از فرمول کوکران یا جدول مورگان میزان حجم نمونه را استخراج کنید. در ادامه این مقاله به موارد علمی برای تعریف جامعه و نمونه آماری خواهیم پرداخت.
در بيشتر موارد به سبب حجم گسترده جامعه آماري، مراجعه به كليه آحاد جامعه و مطالعه تك تك آنها امكان پذير نيست. در اين صورت محقق ناگزير است كه بخشي از جامعه آماري را مورد مطالعه قرار داده و نتيجه بررسي را به تمامي جامعه آماري تعميم دهد. مراجعه به بخشي از جامعه آماري جهت شناسايي همه آن را روش نمونه گيري مي نامند.
۱-نمونه گیری چیست؟
نمونه گیری یعنی اینکه بخش کوچکی از جامعه آماری را بررسی نموده و نتایج آن را به کل جامعه تعمیم دهیم. ضرب المثل رایج در میان مردم که به نمونه گیری اشاره دارد این است: مشت نمونه خروار است.
۲-تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران
حجم نمونه یعنی شما چه تعداد پرسشنامه باید توزیع کنید. اگر می خواهید کار علمی انجام دهید می بایست از روش های علمی هم استفاده کنید، فرمول کوکران از روش هایی است که لازم است برای محاسبه علمی حجم نمونه استفاده کنید . اگر نمی خواهید این روش را خودتان محاسبه کنید می توانید با استفاده از لینکی که در پایین قرار گرفته است فقط تعداد جامعه آماری را بدهید و سپس از آن خروجی بگیرید و سپس همان تعداد پرسشنامه را توزیع نمایید.
تشریح فرمول کوکران
صورت کلی فرمول کوکران به صورت زیر است:
n: حجم نمونه آماری
N: حجم جامعه آماری
d= اشتباه مجاز (معمولاّ آن را برابر ۰۵/۰ در نظر می گیرند)
Z: مقدار متغیر نرمال با سطح اطمینان α-۱ است. در آزمون دودامنه مقدار z برای سطح اطمینان ۹۵ درصد برابر ۹۶/۱و برای سطح اطمینان ۹۹ درصد برابر ۵۸/۲ است.
P: نسبت برخورداری از صفت مورد نظر است (مثلا جمعیت مردان)
(q=(1-p: نسبت عدم برخورداری از صفت مورد نظر (مثلا جمعیت زنان). معمولا p و q را ۵/۰ در نظر می‌گیرند.
توجه: با استفاده از لینک های زیر می توانید به صورت آنلاین با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه خود را به دست آورید:
۱-https://parsmodir.com/db/research/cochran.php
۲- https://www.spss-iran.com/sample-size/
روش های آماری یکی از راه های اجرایی در شناسایی مشکلات و ارائه راه حل ها برای مسائل مدیریتی ، اجتماعی و روانشناسی و غیره می باشد که اگر درست اجرا گردد می تواند داده هایی واقعی را برای پژوهش تحقیقاتی ما فراهم آورد و در صورتی که به درستی اجرا نگردد، اطلاعات ناقص و محدود ارائه خواهد کردو جمع آوری اطلاعات در پژوهش های آماری با پرسشنامه و مصاحبه با کارشناسان و خبرگان در حیطه فعالیت و موضوع پژوهش می باشد که به این نحوه جمع آوری اطلاعات، پیمایش می گویند. سؤالات پرسشنامه باید از طریق فصل دوم پایان نامه و پژوهش های پیشین در کنار تجربه و اطلاعات پرسشنامه اولیه از خبرگان حاصل گرددو شما نمی توانید گویه ها یا همان سؤالات پرسشنامه را بدون رفرنس ارائه دهید. پایان نامه شما باید به ترتیب انجام شود ابتدا فصل اول که تقریبا همان پروپوزال است انجام می شود و سپس فصل دوم که پیشینه یا ادبیات پژوهش است باید انجام گیرد که شامل پژوهش های قبلی انجام شده در حیطه موضوع شما می باشد و در این فصل عوامل و گویه های پرسشنامه نیز می بایست همراه با رفرنس ارائه گردد. سپس در فصل سوم که روش تحقیق پایان نامه می باشد. در فصل سوم روش های آماری می بایست توضیحات آزمون های آماری و هچنین نحوه کاربرد آن توضیح داده می شود، جامعه و نمونه آماری و خود گویه ها(سؤالات پرسشنامه) به صورت دسته بندی شده آورده می شود. در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از پرسشنامه از طریق نرم افزار spss انجام می گیرد و در نهایت در فصل پنجم به نتیجه گیری و پیشنهادهای پایان نامه پرداخته می شود. برای پاسخگویی صحیح به سؤالات داوران و اساتید در جلسه دفاع پایان نامه در مورد روش صحیح پژوهش اغلب به تسلط کامل بر نرم افزارهای آماری نیازی نیست ولی دانشجو باید حتما بر مبانی تحلیل آماری اشراف کامل داشته باشد و اگر هم خودتان انجام نمی دهید باید حداقل دوجلسه با متخصص آماری خود بگیرید و آموزش لازم را در مورد نحوه روش های آماری در پژوهش ببینید جون دو فصل اصلی پایان نامه که فصل سوم و چهارم می باشد از مهم ترین فصول پایان نامه است و اگر شما آموزش ندیده باشید به مشکل می خورید و حتما باید کتاب های آماری را مطالعه فرمایید. اشراف بر موارد بالا جز با انجام کارهای پژوهشی مکرر و کسب تجربه کافی امکان پذیر نخواهد شد. شما باید در کنار خود از متخصص آمار استفاده کنید تا نکات طلایی را در اختیار شما بگذارد.
داشتن قدرت تحلیلی و حل مساله یکی دیگر از شرایط لازم برای انجام درست پایان نامه است به عبارت دیگر ممکن است در انجام یک کار پژوهشی راه های مختلفی وجود داشته باشد و یا این که چطور بتوانیم داده های خود را برای اثبات یا پاسخگویی به سوالات جمع آوری کنیم با مشکل مواجه باشید در این موقع داشتن قدرت تحلیل بالا، توانایی حل مساله و تجربه کافی می تواند به شما در شناخت روش صحیح پژوهش کمک کند. دلیل خود را باید برای انتخاب این روش تحقیق داشته باشید. علل استفاده از پرسشنامه و روش های آماری در پژوهش استفاده از نظر خبرگان و کارشناسان و یا افراد جامعه جهت شناسایی و حل مسائل و مشکلات جامعه واقعی است و اغلب پژوهش های آماری به دلیل اینکه مستقیم از نظرات افراد استفاده می کند می تواند مشکلات جامعه را حل نماید و این پژوهش ها اغلب بسیار کاربردی و قابل استناد هستند. اگر در کار پژوهشی مشکلات را به قفل و هر راه حل را به یک کلید تشبیه کنیم آنوقت افرادی که با روش های مختلف تحلیلی آشنایی بیشتری دارند بهتر می توانند کلید قفل شما را پیدا کنند. بنابراین قبل از اینکه داده های خود را برای دیگران ارسال کنید و یا در مورد مشکلات پژوهشی بخواهید از دیگران مشاوره بگیرید حتما به دنبال کسی باشید که علاوه بر ویژگی های ذکر شده کلیدهای بیشتری در اختیار داشته باشد. پایگاه تخصصی تحلیل آماری و داده پردازی مهرداد سیویل با تجربه و توانایی بالا در تحلیل ها و روش های آماری می تواند شما در این مسیر یاری دهد. در ادامه مقالات مشابه با این مقاله جهت افزایش اطلاعات شما عزیزان قرار داده شده است.
تحلیل آماری با SPSS یکی از راهکارهای ضروری برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه و مصاحبه می باشد. اغلب پایان نامه ها در فصل ۴ نیازمند تحلیل آماری با SPSS می باشند. تحلیل آماری پرسشنامه در SPSS به پژوهشگران کمک می‌کند تا بینش قدرتمندی از نتایج سوالات و متغیرهای جامعه داشته باشند. در واقع روش‌ها و آزمون‌های آماری که در علم آمار برای آنالیز داده‌های پرسشنامه وجود دارد را می‌توان با نرم افزار SPSS با سرعت و دقت بیشتری انجام داد. روش‌های آماری که می‌توان با نرم افزار SPSS انجام داد عبارتند از:
روش‌های آمار توصیفی مانند جدول توزیع فراوانی، میانگین و میزان انحراف معیار
ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺗﻔﺴﻴﺮ آزﻣﻮن‌های آﻣﺎری ﺗﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮه و ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮه از جمله آزمون تحلیل واریانس تک متغیری ANOVA، آزمون‌های همبستگی و آزمون های غیر پارامتری.
روش‌های پیش‌بینی مانند رگرسیون خطی
انجام پیش‌بینی با استفاده از روش‌هایی مانند تجزیه و تحلیل خوشه‌ای و تحلیل عاملی
۱- تحلیل آماری چیست؟
در این مقاله در این خصوص صحبت می کنیم که اصولا تحلیل آماری چیست و چگونه و با چه ابزارهایی انجام می شود. برای سفارش تحلیل آماری چکار باید کرد؟ و برای آموزش تحلیل آماری از کجا باید شروع نمود؟
۲- تعریف تحلیل آماری
تحلیل آماری عبارتست از گزارشی شامل جداول و نمودارهای آماری و تحلیل و تفسیر آن ها، به گونه ای که تصویری روشن و توصیفی از داده ها و هم چنین استنباط های حاصل از استخراج نکات کلیدی و مدیریتی از داده ها ارائه می دهد. داده ها ممکن است به صورت داده های آماری آماده باشند (مانند نرخ تورم، درآمد، و مانند آن) و یا اینکه از پرسشنامه های توزیع شده بدست آمده باشند. در نگارش تحلیل آماری حتما نیاز به استفاده از یکی از نرم افزارهای آماری (مانند Excel، EViews، SPSS و مانند آن) خواهد بود. در تحلیل های آماری تهیه شده برای تحقیقات دانشگاهی و پایان نامه ها، علاوه بر موارد فوق از آزمون های آماری برای قبول یا رد فرضیات تحقیق استفاده می گردد. برای جلسه دفاع پایان نامه باید دانشجو،حجم نمونه، جامعه آماری، بررسی روایی و پایایی پرسشنامه و خروجی آزمون های آماری را بداند.
۳- استفاده از نرم افزار آماری جهت تحلیل آماری پژوهش
یکی از مهم ترین ابزارهای اصلی مورد نیاز برای انجام و نگارش تحلیل آماری، نرم افزار آماری است و تصور “تحلیل آماری” بدون استفاده از نرم افزارهای آماری غیر ممکن است. زیرا برای تجزیه و تحلیل داده ها نیاز به عملیات های آماری خاصی است که محاسبات آن به صورت دستی غیر ممکن یا بسیار سخت و زمان بر می باشد. در حقیقت در نرم افزار آماری همزمان داده های استخراج شده در پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. باید دو حالت در نظر گرفت: حالت اول اینکه شما یک ارگان و سازمان باشید و بخواهید انجام تحلیل آماری در سازمان متبوع تان را برون سپاری کنید. حالت دوم اینکه شما یک محقق و دانشجو هستید و برای انجام بخش آماری پایان نامه خود (فصل ۴ پایان نامه) نیاز به تحلیل آماری دارید. تحلیل آماری و گزارش های آماری و مدیریتی مورد نیاز ارگان ها و سازمان هاجهت تهیه گزارش اغلب به شرکت های آماری خبره و دارای گرید مرکز آمار ایران واگذار می شود. نکته مهم برای انجام هر تحلیل آماری این است که تحلیلگر آماری شناخت کاملی از کسب و کار و موضوع فعالیت آن موضوع و سازمان داشته باشد و حتما مسائل، مشکلات، نکات کلیدی و مدیریتی را از تحلیل خویش استخراج کند.فراموش نشود که هدف از تحلیل آماری برای ادارات و پژوهش ها، کمک به تصمیم گیری مدیر و محقق برای یافتن شناسایی و یافتن راه حل جهت مسائل است. در حالت دوم، یعنی برون سپاری و واگذاری تحلیل آماری تحقیقات علمی و پایان نامه های دانشجویی، نیز می توانید تهیه این گزارش را به شرکت های آماری بسپارید، اما حتما بایستی دقت نمایید که فرد یا گروهی که ادعای انجام این کار را دارد، آیا از نظر فنی واقعا توانایی کار با آزمون های آماری نرم افزارهای پیچیده آماری را دارد یا خیر؟ و در صورتی که ایرادات و مسائلی از جانب استاد راهنما یا اساتید داور طرح شود آیا می توانند پشتیبانی لازم را داشته باشند یا خیر؟ هر فردی که تحلیل آماری شما را انجام می دهد باید آموزش شما را هم جهت آمادگی برای جلسه دفاع برعهده بگیرد البته قاعدتا هزینه آموزش جدا است ولی بدون آموزش و با صرف زمان برای تحلیل آماری و گرفتن خروجی قطعا دانشجو را با مشکل روبرو خواهد کرد. آموزش های آماری می توانند به صورت آنلاین از راه دور توسط انجام دهنده آماری برای دانشجو انجام گیرد. در اصل می خواهم به شما عرض کنم که در حالت دوم، تخصص و توانایی صد درصدی کار با نرم افزار آماری و گرفتن خروجی ها بسیار مهم بوده و می بایست ملاک عمل قرار گیرد. در این حالت نسبت به حالت اول، تخصص و هم چنین تجربه اهمیت بیشتری دارد. در اینجا بر خلاف حالت اول که فقط نرم افزارهای اکسل و ورد (Word)نیاز بود، نرم افزارهای آماری مطرح همانند SPSS، Lisrel، EViews و مانند آن مورد نیاز است و درصد افرادی که از عهده کار با این نرم افزارها بر می آیند بسیار بسیار کم هستند. در کار با نرم افزارهای آماری مهم (غیر از اکسل) هم اطلاعات نرم افزاری و تجربه لازم است و هم آشنایی کامل با علم آمار و شناخت آزمون های آکادمیک آماری مورد نیاز است.
یادگیری تحلیل آماری برای انجام پایان نامه
برای اینکه بتوانید خود تحلیل آماری تحقیقات دانشگاهی و پایان نامه تان را انجام دهید، لازم است دو توانایی را همزمان داشته باشید. اول شناخت کافی از آزمون های آماری و نحوه استنباط نتایج آنها برای تایید یا رد فرضیات تحقیق. و دوم توانایی کار با نرم افزار آماری (ورود داده ها در آن و استخراج نتایج آزمون ها) و خروجی گرفتن از این نرم افزارها را می بایست بدانید. توانایی اول به میزان یادگیری شما هنگام گذراندن و پاس کردن دروس آمار دانشگاه بستگی دارد. یا اینکه خودتان در فرصت مناسب به یادگیری آمار و اصول آن بپردازید. توانایی دوم نیز مستلزم تمرکز بر یادگیری نرم افزار آماری ای است که می دانید با کمک آن می توانید فرضیات پایان نامه یا مقاله خود را آزمون نمایید. در مقالات بعدی به شناسایی آزمون های آماری و نحوه کاربرد آن ها نیز پرداخته می شود.
در ادامه مقالات مرتبط با این مقاله آورده شده است که می توانید آن ها را مطالعه نمایید:
نوشته شده توسط مهندس مهرداد حمصیان
