پروپوزال نويسي اولين مرحله پايان نامه بعد از انتخاب موضوع پايان نامه مي باشد. در حقيقت شما در پروپوزال مشخص مي كنيد كه تا آخر پايان نامه چه روندي را ميخواهيد طي كنيد.پروپوزال طرح كلي از همان روند انجام پايان نامه است. پروپوزال در حقيقت همان فصل اول پايان نامه است.به شما توصيه مي كنم پروپوزال را به گونه اي بنويسيد كه در حقيقت فصل اول پايان نامه را نوشته باشيد كه ديگر نيازي به نوشتن فصل اول پايان نامه نداشته باشيد. پروپوزال نويسي نياز به خواندن مقالات فارسي و انگليسي در محدوده موضوع پايان نامه شما مي باشد. با خواندن موضوعات مقاله هاي پيشين و سپس دسته بندي و طبقه بندي آن ها شما متوجه مشكلات و همچنين روندي كه پژوهش گران قبلي طي كرده اند مي شويد.بعد از دسته بندي مقالات بايد كل مقالات را بخوانيد و چكيده آن ها را در يك برگه براي خود يادداشت كنيد.در اين قسمت بايد شما متوجه شويد كه موضوعات قبلي با چه روش هايي به هدف اصلي خود رسيده اند.روش تحقيقي خود را بابد در اين قسمت با مشورت استاد راهنما و يك متخصص انتخاب كنيد. روش تحقيق بايد در پروپوزال شما قيد شود .در ادامه روند صفر تا صد پروپوزال نویسی به طور خلاصه شرح داده شده است.
در مرحله پروپوزال برای اینکه شما مراحل پروپوزال را کامل بدانید:
اول انتخاب استاد راهنما است ، سعی کنید استادی انتخاب کنید که باهاش راحت باشید و زیاد سخت گیر نباشد ، استاد راهنمای سختگیر هیچ سودی برای شما ندارد و کار زیاد از شما می خواهد. استاد راهنما یا خودش برای شما موضوع را انتخاب میکند یا حیطه موضوع را مشخص می کند و یا می گوید خودتان چند تا موضوع را پیشنهاد بدهید. در انتخاب موضوعتان فوق العاده وقت و انرژی بزارید و بدانید که موضوعی که خوب نباشد تا آخر پایان نامه شما را اذیت می کند و باید یک راه اشتباه را طی کنید! بعد از انتخاب موضوع باید شما آن را به استاد راهنما بدهید و استاد آن را تایید کند و هم باید برای دانشگاه بفرستید و دانشگاه آن را تایید کند که شما روی این موضوع انتخاب کنید. شما باید در سایت هایی مثل ایران داک یا پژوهشیار وارد شوید و موضوعتان را آنجا ثبت کنید و آن جا مشخص می شود که این موضوع قبلا کار شده است یا خیر؟ اگر موضوع شما قبلا کار شده باشد این موضوع رد می شود (ممکن است مشابهش باشد ، آن مشکلی ندارد) ولی اگر با همین عنوان شخص دیگری کار کرده باشد رد می شود. بعد از ثبت شما باید شماره ثبت را داشته باشید و تا روز دفاع داشته باشید که در روز دفاع اگر گفتند این موضوع تکراری هست با این شماره ثبت نشان دهید که این موضوع مختص خود شما است. بعد از فرایند انتخاب موضوع و مشخص شدن موضوع شما تازه می توانید پروپوزال را شروع کنید و هر دانشگاهی فرمت خاص خودش را دارد که باید آن را حتما بگیرید که بدانید ورد شما باید چگونه باشد و با چه فونتی انجام شود. معمولا این فرمت در سایت دانشگاه موجود است و می توانید از آنجا بگیرید. پروپوزال نویسی یک بیان مسئله می خواهد ، یک مقدمه ، یک هدف اصلی ، سوالات و فرضیه ها ، نوآوری کار شما نسبت به بقیه کارها ، روش شما ، هدف اصلیتان ، محدوده تحقیقتان را می خواهد و در واقع پروپوزال یک طرح نهایی است که تا آخر پایان نامه شما باید بر اساس این طرح پیش برود
۱- انتخاب استاد راهنما
انتخاب استاد راهنما در دوره ارشد و دکتری همواره از مهم ترین و سرنوشت سازترین انتخاب های دانشجویان بوده است، تا آنجایی که قبل از انتخاب موضوع پروپوزال پیشنهاد می شود اول به دنبال انتخاب استاد راهنما باسواد و خوش اخلاق باشید. حالا چرا می گویم با سواد و خوش اخلاق چون که استاد راهنمای باسواد شما را کمک می کند ولی نمی توانید در ایران از اساتید راهنما انتظار زیادی داشته باشید و اغلب نقش گیردهنده دارند تا نقش علمی کمک کننده به دانشجویان و هرچه درجه علمی آن ها هم بالاتر می رود بیشتر خودشان را برای دانشجویان می گیرند و هیچ وقت زمان آزادی هم همیشه ندارند. البته من تمام اساتید مدنظرم نیست، من اغلب اساتید را خدمتتون عرض کردم، البته در این بین اساتیدی هم هستند که واقعا از لحاظ علمی به دانشجویان خود کمک می کنند و اگر همچین اساتیدی پیدا کردید حتما به دنبال آن ها باشیدو ولی صورت دیگر قضیه اخلاق استاد راهنما است که به نظر بنده از میزان سواد هم مهم تر است، شاید بپرسید چرا؟ معمولا دانشجویان در ابتدای کار پایان نامه و انتخاب استاد راهنما در دوره ارشد و دکتری کمی جوگیر هستند که بهترین کار را ارائه دهند ولی بعد از چند ماه باتوجه به روند انجام کار پایان نامه و رفتار استاد راهنما متوجه می شوند که اشتباه کرده اند البته این قضیه فقط در کشور عزیزمان ایران صادق است و لا غیر. اخلاق استاد راهنما اگر خوب و انعطاف پذیر نباشد در رفتار با آن به علت برخورد زیاد در راه پایان نامه با آن به مشکل برمیخورید و اگر در همان اوایل کار قبل از تأیید پروپوزال متوجه شدید که استاد راهنما شما خوب نیست یا با آن نمی توانید راحت باشید به دنبال تغییر استاد راهنما باشید. به شما پیشنهاد می شود که استاد راهنما را از دانشگاه خود انتخاب کنید چون موضع گیری داوران در جلسه دفاع اغلب بیشتر می شود. قبل از اینکه بخواهید استاد راهنما انتخاب کنید لازم است بدانید استاد راهنما کیست و چه وظایفی دارد.
۱-۱- استاد راهنما کیست؟
استاد راهنما یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه است که به پیشنهاد معاونت آموزشی دانشکده و حکم رئیس دانشکده، مسئولیت هدایت تحصیلی و راهنمایی دانشجویان در مقاطع تحصیلی ارشد و دکترا را در زمینه مشکلات آموزشی پژوهشی و فردی بر عهده می گیرد. در حقیقت در انجام پایان نامه جهت شما با استاد راهنما باید کاملا منطبق باشد و همدیگر را در مسائل پایان نامه توجیه علمی کنید. در ابتدای پژوهش هر دانشجویی باید وظایف خود و وظایف استاد راهنما خود را بداند تا انتظارات بی مورد از استاد راهنماخود نداشته باشد. دانستن اینکه وظایف استاد راهنما چیست بهتر بتوانید استاد راهنما خود را انتخاب کنید و بدانید چطور یک استاد راهنما می تواند به شما کمک کند.
این وظایف شامل موارد زیر می شود:
– استاد راهنما می تواند به شما در انتخاب یک موضوع وعنوان کلی پایان نامه و برنامه ریزی برای تکمیل آن در زمان مورد انتظار کمک کند. خیلی اساتید راهنما همین کار را انجام نداده و بعد از انتخاب موضوع پایان نامه اشتباه دانشجو به مشکل می خورد.
– او می بایست شما را در زمینه ماهیت پژوهش و استانداردهای مورد انتظار پایان نامه در دانشگاه، شما را راهنمایی کند. احضور مطلوب در جلسه دفاع و راهنمایی در تکنیک های مورد نیاز می شود.
– نظارت بر نحوه انجام پروپوزال و همچنین کمک در ویرایش پایان نامه و ارائه گزارش های پیشرفت نیز از جمله وظایف یک استاد راهنما است. اهمیت نگارش پروپوزال که از ابتدا تا انتهای کار پایان نامه مشخص می شود از اهمیت بالایی برخوردار است. حتما مقاله های مربوط به تهیه پروپوزال که در پایان این مقاله آورده شده است را مطالعه فرمایید.
– استاد راهنما باید یک برنامه زمانی مطلوب و واقع گرایانه برای تکمیل مراحل مختلف کار پژوهشی به شما ارائه دهد. اینکه در هر فصل باید دقیقا به دنبال چی باشید.
– استاد راهنما باید جلسات مشخص شده با دانشجو برگزار کند تا بتواند پیشرفت وی را در کار پژوهشی بررسی و کنترل کند. فواصل زمانی این جلسات باید با دانشجو هماهنگ شود . البته اغلب اساتید بدون هماهنگی از دانشجو می خواهند که در کنارشان باشند که دانشجو مجبور است بپذیرد و نباید هم تعارض ایجاد کند ولی این امر برای اغلب دانشجویان خوشایند نیست ولی چاره ای هم نیست.
– استاد راهنما باید در دسترس باشد تا بتواند راهنمایی ها و بازخورد های لازم را به دانشجو بدهد. حتما گام به گام با استاد راهنما هماهنگ باشید که در ادامه به مشکل و دوباره کاری برنخورید.
– درخواست کار مکتوب از دانشجو جهت اطمینان حاصل کردن از اینکه دانشجو با توجه به زمان بندی توافق شده فعالیت می کند.
– در صورتی که کار دانشجو کافی نباشد، استاد راهنما می بایست به صورت کتبی دانشجو را از این امر آگاه کند و او را در مورد آنچه باید انجام شود راهنمایی کند. در صورتی که مشکل ادامه داشت ممکن است استاد با شما لجبازی کند که بستگی به اخلاق استاد راهنما بستگی دارد.
استاد راهنما باید حتما در جلسه دفاع پایان نامه حضور داشته باشد.
– تصحیح نهایی پروپوزال و مراحل روش انجام پایان نامه با توجه به نظرات پیشنهادی و رعایت آئین نگارش بعهده استاد راهنما است. مراحل روش انجام پایان نامه
– او باید دانشجو را از نظر روند ارزشیابی پایان نامه در جلسه دفاع پایان نامه شما را توجیه کند.
– نوشتن صورت جلسه در جلسه دفاع از طرح نیز بعهده استاد راهنما است.
۲- انتخاب موضوع
انتخاب موضوع پایان نامه یکی از مهم ترین مراحل انجام پایان نامه ارشد و دکتری می باشد که برای انتخاب موضوع پایان نامه می بایست مراحلی را انجام دهید. دوستان عزیز برای انجام هر کاری نیاز به یک سری اقدامات داریم و با نشستن و نگاه کردن شما نمی توانید موضوع برای پایان نامه خود مشخص کنید. بعضی از دانشجویان هم برای اینکه کار خود را راحت کنند به دنبال این هستند که استاد راهنما یا مشاور برای آن ها موضوع انتخاب کند. برای انتخاب موضوع شما باید ابتدا با استاد راهنما خود مشورت کنید، دقت کنید در مورد انتخاب موضوع با استاد راهنما و مشاور خود مشورت کنید. چرا باید با استاد راهنما مشورت کنم؟ چون بسیاری از اساتید ما فقط در حیطه های موضوعی که خودشان تسلط دارند، تمایل به همکاری دارند یا دانشجو قبلی آن ها موضوعی را تا جایی جلو رفته و آن ها از شما می خواهند ادامه آن موضوع را انجام و توسعه دهید. پس از مشورت اولیه با استاد راهنما شما باید گام های زیر را برای انتخاب موضوع پایان نامه انجام دهید.
مراحل انتخاب موضوع پایان نامه
۱-مشخص کردن موضوعات مورد علاقه خود و استاد راهنما
۲-خواندن مقالات فارسی و گرفتن مقالات فارسی داخلی که شامل مقالات کنفرانسی معتبر و مجلات علمی و پژوهشی می شود.
۳- خواندن حداقل چکیده مقالات فارسی
۴- مشخص کردن حیطه کار از طریق مقالات فارسی
۵- دریافت و خواندن مقالات انگلیسی و ترجمه آن ها ، در این مرحله لازم نیست تمام مقالات را بخوانید، ابتدا چکیده انگلیسی را باید ترجمه کنید و سپس اگر موضوع خوبی برای شما بود می توانید آن مقاله را به عنوان مقاله BASE انتخاب کنید و جلو بروید.
۶- داشتن حداقل یک الی دو مقاله انگلیسی BASE و چندین مقاله فارسی برای ادامه و شروع کار پایان نامه الزامی است.
۷- انتخاب موضوعات پایان نامه و مقاله BASE برای آن
۸- ارسال و گذاشتن جلسه با استاد راهنما در مورد انتخاب موضوع پایان نامه و ارائه مقاله های شبیه به آن
۹- مشخص کردن نوآوری موضوع پایان نامه نسبت به پژوهش ها و مقالات پیشین
۱۰-مرحله بعدی این است که شما مشخص کنید این موضوع پایان نامه را با چه روش و با چه نرم افزاری می خواهید انجام دهید.
۱۱-در انتخاب روش تحقیق پایان نامه و انتخاب نرم افزار برای تجزیه و تحلیل دقت زیادی کنید چون همه روش ها و همه نرم افزارها برای هر موضوعی کاربرد ندارد.
۱۲-حداقل یک مقاله خوب می بایست با این روش انجام شده باشد و آن را با کمک استاد راهنما مشخص کنید.
۱۳-اگر استاد راهنما شما باهاتون همکاری نمی کنه می بایست از فردی متخصص برای انتخاب موضوع و همچنین انتخاب روش تحقیق استفاده کنید. بعضی از دوستان منتظر استاد می مانند و باید بهتون بگم فقط وقتتان تلف می شود اگر منتظر نظرات استاد هستید.
دوستان تمام مراحل گفته شده برای انتخاب موضوع پایان نامه حاصل تجارب نگارش و تدریس روش های تحقیق برای پایان نامه های ارشد و دکتری در ایران می باشدو شما نمی توانید با قوانین اروپا، کانادا و آمریکا برای انجام پایان نامه در ایران استفاده کنید وموفق شوید. تمام نکات گفته شده بومی سازی مسائل پایان نامه برای ایران و ارتباط با اساتید دانشگاه های مختلف ایران است.
۳- شروع پروپوزال
پروپوزال در واقع يك طرح نهايي براي شروع پايان نامه است.كليات ؛اهميت پايان نامه و روش تحقيق از مهم ترين اجزاي يك پروپوزال است.بعد از تصويب موضوع پايان نامه ،شروع پروپوزال نویسی آغاز مي شود. براي انجام پروپوزال شما نياز به خواندن مقالات داخلي و خارجي دارين. اهميت پروپوزال تا آخر پايان نامه بسيار مهم است. سؤالاتي را در پروپوزال مطرح كنيد كه در آخر پايان نامه بتوانيد به آن ها پاسخ دهيد. براي نگارش پروپوزال هر دانشگاهي فرمت مخصوص به خود را دارد كه مي بايست اين فايل را از سايت خودتون دانلود بكنيد. شفاف سازي در پروپوزال خيلي مهم است ولي سعي كنيد مسائل را كلي بيان كنيد كه در ادامه بتوانيد در صورت اشتباه آن را در پايان نامه تصحيح كنيد. پروپوزال نويسي در حقيقت اگر كامل باشد همان فصل اول پايان نامه بيان مي شود. آنچه در پروپوزال مي آيد بايد در پايان نامه اجرا گردد.
۱-۳- پروپوزال چیست؟
پروپوزال از واژه propose به معنای پیشنهاد دادن یا طرح پیشنهادی است. به‌طور واضح و روشن پروپوزال، طرح یا کاری است که در ذهن دارید و می‌خواهید آن را عملی کنید و می‌خواهید آن را به‌صورت مشخص و مکتوب به گروهی پیشنهاد بدهید. در پروپوزال از ابتدا تا انتهای پایان‌نامه شما باید مشخص گردد، یعنی اهمیت و ضرورت انجام پژوهش شما چیست؟ هدفتان چیست؟ نوآوری شما چیست؟ با چه روشی می‌خواهید به هدف نهایی خود برسید؟ فرض کنید می‌خواهید یک پروژه یا طرح را اجرا کنید. باید از قبل دقیقا بدانید این پروژه قرار است در چه تاریخی شروع گردد و برنامه ریزی واقعی برای آن انجام دهید و همچنین برای اجرای آن به چه منابعی نیاز دارید؟ چطور می‌توان این منابع انسانی، ماشین‌آلات و مصالح را تهیه کرد؟ چگونه باید منابع را به فعالیت‌های پروژه اختصاص داد؟. این‌یک مثال واقعی برای اجرای پروژه‌های عمرانی و مدیریت ساخت در کارگاه‌ها است تا ذهن شما با پروپوزال و لزوم آن بیشتر آشنا شود. شما باید بدانید نقطه آغاز و پایان تحقیق شما کجاست و با چه روش و هدفی می‌خواهید به آن دست پیدا کنید.
توجه داشته باشید که برای نوشتن یک پروپوزال پایان‌نامه باید از منابع علمی معتبر استفاده کنید. این مرحله از پروپوزال اهمیت کار شمارا برای داوران مشخص میکند. در استفاده از منابع باید به علمی بودن آن اطمینان داشته باشید یعنی نمی‌توانید از سایت‌های نامعتبر یا مقالاتی که هیچ رفرنسی برای مبدأ ارجا آن وجود ندارد استفاده کنید باید دقت کنید مقالات از درجه بالایی اعتبار علمی برخوردار باشد. از کپی کردن مطالب بدون رفرنس جدا خودداری کنید مخصوصا در قسمت مقدمه، بیان مسئله و پیشینه موضوع باید رفرنس و منبع معتبر داشته باشید. از کپی کردن مطالب از سایت های اینترنت جدا خودداری کنید. هرچند انتخاب موضوع پروپوزال و فرایند تهیه و تکمیل یک پروپوزال به‌راحتی و در مدت‌زمانی کوتاه انجام می‌شود، ولی باید توجه داشت که پروپوزال درواقع پیشنهادیه تحقیق بوده و مانند نقشه‌های محاسباتی ساختمان است، لذا چنانچه با دقت و با محاسبات دقیق طراحی گردد، پژوهشگر در انجام مراحل بعدی با مشکل اساسی روبرو نخواهد شد. خشت اول گر نهد معمار کج تا ثریا می‌رود دیوار کج، در حقیقت کاری که به‌خوبی آغاز نگردد پایان خوبی نخواهد داشت به‌عبارت‌دیگر چنانچه دانشجوئی عنوان پروپوزال خود را درست انتخاب کرده باشد و تمامی ارکان و اجزاء پروپوزال به‌ویژه طرح مسئله، اهمیت و ارزش تحقیق، تاریخچه مطالعات، اهداف، سؤالات، فرضیه‌ها و روش و مراحل انجام تحقیق را به‌طور دقیق و کامل تهیه‌کرده باشد، در انجام پژوهش با مشکلاتی ازجمله سردرگمی و ابهام روبرو نخواهد شد، به‌طوری‌که گفته می‌شود پژوهشگری که طرح تحقیق خود را به‌طور دقیق، روشن و کامل نوشته، به نظر می‌رسد بیش از ۵۰ درصد رساله یا پایان‌نامه خود را تهیه‌کرده است.
۲-۳- مراحل انجام پروپوزال
ما برای اینکه یک پروپوزال خوب بنویسیم باید یک سری مراحلی را طی کنیم؛ پروپوزال چیست؟ پروپوزال از کلمه پروپوز گرفته شده است به معنای طرح پیشنهادی، یعنی طرح پیشنهای شما برای انجام دادن یک پایان نامه چیست؟ در حقیقت پروپوزال از صفر تا صد یک پایان نامه را برای ما مشخص میکنه که قراره چه کاری انجام بدیم و چطوری میخوایم اون کارو انجام بدیم؟ یعنی ما یک مقدمه نیاز داریم، باید تعیین کنیم که هدف اصلی کارمون چیه، نوآوری کارمون نسبت به بقیه کارها چیه و غیره. خیلی از افراد توی نوآوری به دنبال این هستند که یک چیزیو کشف بکنند ولی قرار نیست ما توی پایان نامه چیزی رو کشف بکنیم ، ما قراره یه کاری انجام بدیم که نسبت به بقیه کارها یه نوآوری داشته باشه ، حالا این نوآوری ممکنه توی روش تحقیقتون باشه ، ممکنه یه طرحی رو یه فرد دیگه انجام داده باشه و شما بخواین اونو با یه روش دیگه انجام بدید یا مثلا ممکنه یه شکافی توی جامعه وجود داشته باشه که توی پایان نامه های دیگه نیومده باشه و شما بخواین اونو توی پایان نامتون بیارید که این ها همه نوآوری محسوب میشه. اگر فرضیه در پایان نامه آوردید باید به صورت جمله ی خبری آورده شود و اگر سوالی آوردید باید آن را به صورت سوال مطرح کنید ، پس در پایان نامه خود سوال و فرضیه را باهم استفاده نکنید و یکی از این دو را انتخاب کنید، معمولا در اکثر پایان نامه ها فرضیه را انتخاب می کنند و به صورت جمله خبری بیان می کنند. یک راهکار خوب برای کسانی که می خواهند پروپوزال بنویسند، چون نظر اساتید با یکدیگر یکسان نیست و فرق داره، اینه که شما ببینید چه کسانی قبلا با استاد راهنمای شما پروپوزال گرفته اند، و با همون سبک جلو برید و یا از خود استاد بپرسید و غالب مشخص رو داشته باشید و روی همون غالب طرح موردنظرتونو پیاده سازی کنید ، چون ممکنه شما یک پروپوزال رو بنویسید و یک استاد راهنما اون رو قبول داشته باشه ولی همان پروپوزال رو استاد راهنمای دیگه ای قبول نداشته باشه دلیلشم این است که طرز فکر اساتید راهنما با هم فرق داره و یکسان نیست.
برای پروپوزال دانشجویان باید علاوه بر مطالعه مقالات داخلی و خارجی، باید انواع روش های تحقیق را بداند تا بتواند با آن روش به هدف اصلی پایان نامه خود برسد. برای این که یک پایان نامه را در مدت زمان کم تمام کنید باید حتما از کمک و راهنمای یک نفر استفاده کرد، شرکت مهرداد سیویل می تواند در هر یک از مراحل پایان نامه اعم از پروپوزال نویسی ، موضوع پایان نامه ، روش تحقیق و جلسه دفاع به شما کمک کند تا به نتیجه دلخواه خود برسید و در کوتاه ترین زمان به نتیجه نهایی خود برسید. شما باید دقت بکنید که اولا مقالات فارسی و انگلیسی را بخوانید و دسته بندی بکنید و تمام این دسته بندی ها را در گروه قرار بدهید. و برای خودتان مشخص کنید که هدف هاتون چیه ؛ روش تحقیقتون چیه ؛ فرضیه هاتون چیه؟ سوالات اصلی چیه ، یک کلیات برای خودتان مشخص کنید و در قسمت بعدی کار شما این است که پروپوزال را برای استاد راهنما بفرستید ک بعد که استاد نظراتش را گفت ، باید نظراتش را اعمال بکنید و مجدد برای او بفرستید ، همین کار را انجام بدهید تا زمانی که استاد راهنما کار شما را تایید بکند و بعد که تایید کرد کار شما تازه شروع می شود و باید پروپوزال را برای دانشگاه بفرستید و هیئت علمی نظرشان را می گویند و دوباره شما آن را ویرایش و تصحیح می کنید و چندین پروسه را طی می کنید تا به پروپوزال نهایی برسید و تایید بشود.
۳-۳- شرایط تأیید و پذیرش پروپوزال‌ها
اساتید دانشگاه‌های مختلف در مورد تأیید و پذیرش پروپوزال‌ها شرایط یکسانی را در نظر می‌گیرند که در ادامه به شرایط لازم و معمول برای تأیید و پذیرش پروپوزال‌ها پرداخته می‌شود که عبارت‌اند از:
۱- موضوع پروپوزال باید متناسب با رشته تحصیلی خودتان باشد.
۲- موضوع پروپوزال باید مشکلی از جامعه را حل کند و در جامعه دارای اولویت بالایی باشد.
۳- امکانات موجود را برای انتخاب موضوع پروپوزال در نظر بگیرید. به‌طور مثال بسیاری از موضوعاتی که در کشورهای پیشرفته قابل انجام است در ایران قابل انجام نیست یا انجام آن در ایران نتایج خوبی به همراه ندارد و اگر موضوعی نتواند نتیجه خوبی داشته باشد درنتیجه تمام زحمات دانشجو هدر می‌رود. چون همه به دنبال این هستند که در آخر شما به چه نتایجی دست‌یافته‌اید.
۴- در انتخاب موضوع پایان‌نامه در ایران به کمک اساتید مشاور و راهنما زیاد حساب باز نکنید. چون در ادامه با مشکل روبرو خواهید شد. انتخاب روش تحقیق نامشخص شمارا در ادامه با مشکل روبرو خواهد کرد.
۵- موضوع پروپوزال باید واضح، مختصر و مفید به عنوان اصلی پایان‌نامه بپردازد. انتخاب موضوع اگر به‌درستی انجام نگیرد شمارا در ادامه راه پایان‌نامه با مشکل روبرو میکند.
۶- موضوع پروپوزال باید هدفمند باشد و مشخص کنید از کجا شروع خواهید کرد و به کجا قرار است برسید و چه نتایجی قرار است بررسی گردد. در غیر این صورت پروپوزال موردپذیرش و تأیید قرار نمی‌گیرد.
۷- پس از انتخاب موضوع پروپوزال و پایان‌نامه و تأیید آن توسط استاد راهنما و دانشگاه شروع به نگارش پروپوزال می‌کنیم. فرمت اصلی پروپوزال را از صفحه اصلی دانشگاه خود بگیرید و در آن فرمت مشخص شروع به نوشتن پروپوزال کنید.
۸- در قسمت اول پروپوزال به بیان مسئله پرداخته می‌شود، در این قسمت دلایل اهمیت و ضرورت انجام پژوهش تان می‌بایست روش و واضح مشخص گردد. در این قسمت نوآوری پروپوزال خود را نسبت به بقیه پژوهش‌ها باید مشخص گردد. در قسمت بیان مسئله می‌بایست هر پاراگراف که نقل می‌کنید دارای رفرنس باشد. غیر از مسائلی که اهداف، نوآوری و روش تحقیق خود بقیه مسائل عنوان‌شده در این قسمت باید رفرنس داشته باشد.
۹- در قسمت بیان مسئله نیز باید مانند بقیه قسمت‌های پروپوزال متن نوشته‌شده دارای پیوستگی باشد و مطالب آن‌هم باید هماهنگ با پاراگراف‌های قبلی و بعدی باشد. از کپی کردن مطالب از مقالات مختلف و همچنین گسسته خودداری کنید. مطالب باید کاملاً پیوسته باشد، در غیر این صورت پروپوزال موردپذیرش و تأیید قرار نمی‌گیرد.
۱۰- در قسمت بیان مسئله به مفید بودن پژوهش حاضر جهت حل مشکلات به‌صورت کامل و واضح اشاره‌کنید. دقیقه این پژوهش شما چه مشکلی را حل خواهد کرد.
۱۱- هرچه پژوهش شما قابلیت بیشتری در حل مشکل شایع در جامعه داشته باشد برای افراد دارای جذابیت بیشتری برخوردار است تا می‌توانید جذابیت پژوهش خود را در بیان مسئله بیشتر کنید.
۱۲- در قسمت‌های بعدی اهداف پژوهش را باید مشخص کنید. اهداف باید با عنوان اصلی پروپوزال هم‌خوانی داشته باشد. اهداف باید در انتهای پایان‌نامه در نتایج بررسی گردد. هر پژوهش دارای یک هدف اصلی و چند هدف جزئی است که می‌بایست هدف اصلی را در قسمت بیان مسئله هم مشخص کنید.
۱۳-فرضیه پژوهش باید بر اساس پژوهش‌های پیشینی که خواندید مشخص کنید. فرضیه باید به‌صورت جمله خبری بیان کنید و دقت کنید تمام فرضیه‌ها که مشخص می‌کنید می‌بایست در انتهای پایان‌نامه در فصل ۴ و درنتیجه در فصل ۵(نتیجه‌گیری) بررسی کنید و این فرضیه‌ها باید تأیید یا رد شود.
۱۴-بجای فرضیه بعضی از پژوهش‌ها از سؤالات هم استفاده می‌کنند که همان فرضیه‌ها است ولی به‌صورت سؤالی مطرح می‌شوند. در حقیقت قرار دادن سؤال و فرضیه هر دو در یک پژوهش لازم نیست و بهتر است از فرضیه استفاده کنید. درصورتی‌که از هر دو استفاده می‌کنید سؤالات و فرضیه‌ها باید با یکدیگر و با اهداف پژوهش هم‌خوانی داشته باشند.
۱۵-نوع پژوهش می‌بایست بر اساس هدفی که مشخص کردید بیان گردد.
۱۶-روش پژوهش باید کاملاً واضح مشخص گردد و مرحله‌به‌مرحله باید توضیح داده شود و به‌صورت نموداری تمام مراحل پژوهش را مشخص کنید. با چه روشی شما قرار است به نتایج خود دست پیدا کنید؟
۱۷-در قسمت پیشینه تحقیق تمام پژوهش‌های پیشین داخلی و خارجی مرتبط می‌بایست عنوان شود و هر پاراگراف که می‌نویسید می‌بایست دارای رفرنس باشد و هیچ مسئله‌ای و هیچ جدول و نموداری نباید بدون رفرنس باشد.
۱۸-در انتها نیز پروپوزال خود را ویراستاری کنید و از ویراستاریاب استفاده کنید. غلط‌های املایی را رفع کنید.
۴-۳- اهمیت پروپوزال
پروپوزال در حقیقت همان‌طور که از اسم آن مشخص است، یک طرح پیشنهادی می‌باشد که کاملاً مشخص میکند که شما در پایان‌نامه خود قرار است به چه مطالبی بپردازید. پروپوزال در حقیقت همان فصل اول پایان‌نامه است. ابتدا مانند دیگر فصل‌های پایان‌نامه باید مقدمه و بیان مسئله که دارای کلیات و اهمیت، ضرورت این پژوهش می‌باشد. در پروپوزال از صفرتا ۱۰۰ پایان‌نامه می‌بایست مشخص گردد و اساتید بعد از خواندن آن باید بتوانند به این سؤالات پاسخ دهند.
-اهمیت این پژوهش چیست؟ دلیل اصلی انتخاب این موضوع چه چیزی بوده است؟
-هدف از انجام پژوهش حاضر چیست؟ در انتهای پژوهش قرار است به چه هدفی برسید؟
-چه ضرورتی داشته که شما این موضوع را انتخاب کردید؟بیان کردن شکاف‌ها و ضعف‌های اجرای پژوهش مشخص گردد؟
-با چه روشی و با چه ابزارهایی می‌خواهید این پژوهش را انجام دهید؟(مشخص کردن نرم‌افزارهای استفاده‌شده و روش آن) روش تحقیق کامل مشخص گردد.
-پیشینه موضوع یا ادبیات موضوع به‌طورکلی بیان شود؟ بقیه افراد درزمینهٔ موضوع شما چه اقداماتی انجام داده‌اند؟
البته تنظیم پروپوزال مزیت‌های بسیاری دارد ولی به‌صورت کلی هدف از تنظیم پروپوزال را می‌توان داشتن نقشه راه جهت ادامه‌ی تحقیق و جلوگیری از اتلاف منابع و زمان بیشتر قبل از تائید کامل پایان‌نامه بیان نمود. بعد از تنظیم پروپوزال ، دانشجوی مربوطه آن را به استاد راهنمای خود ارائه می‌دهد و پس از تائید نهایی، اجرای پایان‌نامه و تحقیقات مربوطه انجام می‌پذیرد.
مقالات مرتبط با این مقاله را می توانید در زیر مطالعه فرمایید و نظرات خود را با ما به اشتراک بگزارید.
نوشته شده توسط مهندس مهرداد حمصیان
