در شرایط کرونا بسیاری از دانشجویان ارشد و دکترا می بایست پایان نامه خود را به صورت مجازی دفاع کنند. در دفاع مجازی می بایست دانشجویان بیشتر اصول مربوط به طراحی جلسه دفاع و ساخت پاورپوینت حرفه ای را رعایت کنند. به دلیل اینکه چهره شما دیده نمی شود و تمرکز اصلی روی صدا ، صوت و نحوه ساخت پاورپوینت شما می باشد. عدم جذابیت و شوق در صدا و نحوه بیان باید مانند گویندگان رادیو جذاب باشد در غیر این صورت امتیازهای زیادی را از دست خواهید داد. اگر مطالب را داخل پاورپوینت کپی کردید و از روی آن قصد خواندن دارید شما بدترین اشتباه را انجام داده اید. روخوانی از روی پاور دفاع در جلسات مجازی دفاع پایان‌نامه بدترین نوع ارائه خواهد بود. ترتیب و داشتن ساختار مشخص طراحی شده از مهم ترین نکات در جلسات دفاع پایان نامه مجازی است.
برگزاری جلسه دفاع به‌صورت غیرحضوری منوط به تصمیم گروه
برگزاری جلسه دفاع (طرح واره دوره دکتری، پایان نامه کارشناسی ارشد و رساله دکتری) به صورت غیرحضوری منوط به تصمیم گروه و دانشکده و با حفظ کامل قوانین دفاع و کیفیت لازم با نظارت معاون آموزشی و مدیر گروه انجام می‌پذیرد.
نحوه حضور داور خارجی
برای دفاع نیمه حضوری، استاد راهنما و داوران داخل حضور فیزیکی دارند، ولی داور خارجی می‌تواند از طریق اتاق مجازی دانشکده در نرم افزار سماد دانشگاه به‌صورت مجازی در جلسه شرکت کنند. برای دفاع غیرحضوری تمام مراحل دفاع به‌صورت مجازی و صرفا از طریق سماد دانشگاه به آدرس lms.khu.ac.ir صورت می‌پذیرد. در این راستا دو اتاق مجازی از سوی مرکز آموزش مجازی دانشگاه به هر دانشکده اختصاص می‌یابد تا براساس آن جلسات دفاع با هماهنگی پشتیان مجازی دانشکده و تحت نظر معاون آموزشی دانشکده برگزار شود.
مراحل برگزاری دفاع غیرحضوری
برای دفاع غیرحضوری ضروری است که ابتدا درخواست دانشجو از طریق سامانه گلستان ثبت می‌شود و پس از تایید آموزش دانشکده، بقیه مراحل طبق روال تعریف شده در پیشخوان خدمت گلستان یعنی استاد راهنما، مدیر گروه، معاون آموزشی و واحد مالی دانشگاه صورت می‌پذیرد. ترکیب هیات داوران بر اساس نظر گروه و دانشکده (برای دانشجویان دکتری) صورت می‌گیرد و فرمت تشکیل هیات داوران بر اساس فرم صورت جلسه پیوست صورت می‌گیرد. هماهنگی زمان دفاع و دعوت از داوران طبق روال معمول دانشکده صورت می‌پذیرد. پس از تایید گروه و دانشکده لازم است طرح واره/ پایان نامه/ رساله دانشجو بصورت الکترونیکی در اختیار هیات داوران قرارگیرد، این کار برای دانشجویان دکتری حداقل ۲ هفته و برای دانشجویان کارشناسی ارشد حداقل ۱ هفته قبل از برگزاری جلسه است. پس از انجام اقدامات اولیه صورت جلسه دفاع توسط کارشناس دانشکده در قالب فایل ورد یا پی دی اف تهیه (پرینت و بصورت فیزیکی و یا بصورت اسکن) و در اختیار مدیر گروه یا نماینده تحصیات تکمیلی قرار می‌گیرد. بدیهی است مسوولیت جلسه به عهده مدیر گروه یا نماینده تحصیلات تکمیلی است.
مقررات حاکم بر برگزاری جلسه دفاع به صورت غیرحضوری دقیقا مطابق شرایط حضوری
مقررات حاکم بر برگزاری جلسه دفاع به صورت غیرحضوری دقیقا مطابق شرایط حضوری است و تفاوتی از بابت، کفایت دفاع برای دانشجویان دکتری، ارایه گواهی همانندجویی، مدت زمان ارایه، طریق نمره دهی و… ندارد. همچنین ترکیب جلسه مطابق آیین نامه اجرایی آموزش دانشگاه است. پس از برگزاری جلسه دفاع، تمام حاضران در جلسه (غیر از اعضای کمیته داوری) بایستی توسط نماینده و کمیته داوری جهت تبادل نظر درباره محتوای جلسه برگزار شده، تحصیلات تکمیلی از اتاق مجازی خارج تعیین نمره و اصلاحات احتمالی و ضروری وارد تبادل نظر شده و تصمیم گیری کرده و نتیجه تصمیم گیری کمیته داوری (نمره و یا تصحیحات احتمالی) توسط نماینده تحصیلات تکمیلی با حضور حضار به دانشجو اعلام شود. صورت‌جلسه دفاع توسط نماینده تحصیلات تکمیلی تنظیم و تکمیل می‌شود، امضای فرم‌ها می‌تواند بصورت الکترونیکی و یا بصورت حضوری (در صورت امکان) و یا از طرف صورت پذیرد. صورت جلسه از طریق اتوماسیون به رییس یا معاون آموزشی دانشکده ارسال و یک روتوشت به مدیر تحصیلات تکمیلی ارسال می‌شود.
حضور الزامی نماینده تحصیلات تکمیلی در جلسات دفاع
در تمام جلسات دفاع طبق آیین نامه اجرایی حضور نماینده تحصیلات تکمیلی که از همکاران هیات علمی است و توسط دانشکده پیشنهاد و به تایید مدیر تحصیلات تکمیلی می‌رسد الزامی است، ودر صورت عدم حضور وی جلسه رسمیت ندارد.
پرداخت حق الزحمه داوری توسط کارپرداز دانشکده یا نماینده تحصیلات تکمیلی به‌صورت الکترونیکی صورت می‌پذیرد. فرم پرداخت با هماهنگی مدیر امور مالی دانشگاه از طرف امضا می‌شود.
انجام دفاع پایان نامه به صورت مجازی مزایا و معایبی دارد و از آنجا که دانشجویان تجربه قبلی ندارند در نتیجه استرس می گیرند. در حالی که انجام دفاع پایان نامه به صورت مجازی باعث استرس کمتری نسبت به جلسه حضوری است. ولی در این جلسه دفاع پایان نامه به صورت مجازی باید نکاتی را رعایت کنید. به طور مثال نحوه ساخت پاورپوینت شما نسبت به قبل ارزش بالاتری دارد برای این که داوران و اساتید پاورپوینت شما را دنبال می کنند و باید پاورپوینت دفاع شما حرفه ای و دارای نظم و استایل کنجکاو کننده باشد . از کپی کردن مطالب وورد پایان نامه در پاورپوینت جدا خودداری کنید. مطالب پاورپوینت حرفه ای جلسه دفاع و اهمیت آن را حتما مطالعه کنید. اگر میخواهید جلسه دفاع پایان نامه تان را به صورت مجازی برگزار کنید ، باید به یک سری نکات مهم توجه داشته باشید. اگر در ارائه حضوری نحوه لباس پوشیدن و چهره و رفتار شما مهم بود و استرس آن را داشتید ، دیگر این چیزها در ارائه مجازی مهم نیست اما یک سری چیزهای دیگر اولویت دارد مثلا ؛ طراحی و نحوه ی پاورپوینت شما ،ترتیب بندی شما و نحوه صحبت شما خیلی مهم است و صوت شما خیلی نقش کلیدی دارد و اگر بی حال مطالب را بیان کنید تاثیر بدی روی آن ها می گذارد شما باید نظر داوران را جذب کنید و آن ها دنبال این باشند که شما چیو میخواهید بیان کنید و حس کنجکاوی بهشون دست پیدا بکنه ، شما باید این نکات را رعایت کنید تا یک ارائه ی بسیار خوب را پشت سر بگذارید ، پاور شما باید تخصصی باشد و نحوه ی ترتیب عواملی که آورده می شود خیلی مهم است و صوت شما هم باید طوری باشد که افراد جذب این ارائه بشوند
این روزها با توجه به همه گیر شدن ویروس کرونا و شرایط جدید بوجود آمده برای دانشجویان و تعطیلی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و مشخص نبودن زمان دقیق بازگشایی، بسیاری از دانشگاه‌های کشور برای جبران عقب افتادگی تحصیلی تصمیماتی اتخاذ کردند. یکی از این تصمیمات دفاع از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری به صورت مجازی است. با توجه به اینکه دفاع مجازی تجربه‌ای جدید برای دانشجویان به حساب می‌آید، از تجربه چند دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری که اخیرا از پایان‌نامه خود به صورت مجازی دفاع کرده‌اند، در این مقاله استفاده نمودیم. با توجه به شرایط پیش آمده، دفاع مجازی را به دانشجویان توصیه می‌کنم. برای دفاع مجازی نرم‌افزاری که استفاده می‌شود بسیار قدرتمند است و کافی است که دانشجو پیش از آغاز جلسه رسمی، از نرم‌افزار یک بار استفاده کند. همچنین لازم است که دانشجویان اینترنت با سرعت مناسبی داشته باشند و نیاز به اینترنت با سرعت بسیار بالا نیست. نکته منفی برگزاری جلسات دفاع پایان نامه به صورت مجازی این است که نمی‌توان واکنش دقیق اساتید را هنگام ارائه پایان‌نامه دید. نحوه ارائه مجازی کاملا باید حرفه‌ای باشد و تفاوت چندانی با دفاع حضوری ندارد. بعضی از دانشجویان فکر می کنند چون مجازی است به نحوه ارائه خود دقت نمی کنند . از طرفی دیگر یکی از مزایای دفاع از پایان‌نامه به صورت غیرحضوری استرس کمتر است. دانشجو در جلسات دفاع حضوری، استرس زیادی را متحمل می‌شود که در جلسات مجازی به اینگونه نیست. گاهی واکنش اساتید در جلسات حضوری ممکن است منفی باشد و خود باعث انتقال استرس به دانشجو شود. دانشجویان اغلب به حالات چهره داوران نگاه می کردند و با عکس العمل آن ها استرس می گرفتند که احتمالا کارشان درست پیش نرفته است در حالیکه این طور نبوده است. توصیه می‌کنم به دانشجویان، اپلیکیشنی را که دانشگاه برای دفاع به آن‌ها معرفی می‌کند، در تلفن همراه خود فعال نکنند و بهتر است از کامپیوتر یا لپ‌تاپ استفاده کنند و حتما پیش از برگزاری جلسه دفاع، وبکم خود را چک کنند تا اگر مشکلی داشته باشد، آن را رفع کنند. در جلسه دفاع، دانشجو به عنوان یک مهمان شرکت می‌کند و بقیه کارها توسط دانشگاه هدایت می‌شود. جلسه دفاع مجازی دقیقا مانند جلسه دفاع حضوری است با این تفاوت که با توجه به سرعت اینترنت، زمان دفاع مجازی ۲۵ دقیقه و بیشتر از زمان دفاع حضوری است، تا دانشجو استرس نداشته باشد و پس از آن اساتید سوالات را می‌پرسند و همزمان می‌توانند فایل پایان نامه را مشاهده کنند و این یک مزیت نسبت به جلسات حضوری است. در جلسه دفاع، دانشجو به عنوان یک مهمان شرکت می‌کند و بقیه کارها توسط دانشگاه هدایت می‌شود. جلسه دفاع مجازی دقیقا مانند جلسه دفاع حضوری است با این تفاوت که با توجه به سرعت اینترنت، زمان دفاع مجازی ۲۵ دقیقه و بیشتر از زمان دفاع حضوری است، تا دانشجو استرس نداشته باشد و پس از آن اساتید سوالات را می‌پرسند و همزمان می‌توانند فایل پایان نامه را مشاهده کنند و این یک مزیت نسبت به جلسات حضوری است.
از جمله مزایا و معایب دفاع مجازی نسبت به دفاع حضوری گفت: اولین مزیت دفاع مجازی نسبت به حضوری صرفه‌جویی در کاغذ است زیرا در دفاع حضوری باید برای همه اساتید یک نسخه از پایان‌نامه چاپ شود. دفاع حضوری هزینه‌هایی برای دانشجو در بر دارد اما در جلسات مجازی در برخی هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود و تنها هزینه‌ای که دانشجو صرف می‌کند، هزینه اینترنت است. از دیگر مزیت‌های دفاع مجازی، کاهش قابل توجه استرس است در صورتی‌که در دفاع حضوری دانشجو متحمل استرس بسیاری می‌شود. تنها نکته منفی دفاع مجازی نیز این است که عوض کردن اسلاید در اختیار دانشجو نیست و در اختیار استاد راهنما است. به دانشجویان توصیه می‌کنم حتما اینترنت پرسرعت داشته باشند و فضایی از منزل را در نظر بگیرند که آرامش داشته باشد، به خود مسلط شوند و حتما پیش از برگزاری جلسه دفاع، تمرین انجام دهند. یکی دیگر از دانشجویانی که دفاع خود را به صورت مجازی انجام داده است گفت که سطح دفاع مجازی حتی از دفاع حضوری بالاتر بود. به عنوان نمونه پرسش و پاسخ که در جلسات حضوری ۱۵ دقیقه است، در جلسه مجازی حدود یک ساعت طول کشیده است. وی با بیان اینکه جلسه به صورت آنلاین و با کیفیت خوب برگزار شد، گفت: جلسه حضوری استرس بسیاری دارد اما در جلسات غیرحضوری اینگونه نیست؛ برای دفاع خودم، پایان‌نامه را از دو ماه پیش از برگزاری جلسه دفاع در اختیار اساتید قرار دادم درحالی‌که در جلسات حضوری تنها دو هفته پیش از برگزاری جلسه دفاع، پایان‌نامه در اختیار اساتید قرار می‌گیرد. در نتیجه اساتید در جلسه دفاع مجازی اشراف کامل را به موضوع پایان‌نامه دارند. به دانشجویان توصیه می‌کنم که حتما پیش از شروع جلسه دفاع، یک بار به صورت آزمایشی از نرم‌افزار استفاده کنند تا آشنایی کاملی به نحوه برگزاری جلسه دفاع داشته باشند.
در جلسه دفاع پایان نامه بارها این موضوع را دیده‌ام که بعضی از دانشجو ها خیلی بامزه هستند! موقعی که دفاع دارند، خیلی راحت و بی‌توجه با یک فلش مموری سر جلسه دفاع پایان نامه می‌آیند، آن را به کامپیوتر وصل می‌کنند و بعد که اسلاید‌ها را چک می‌کنند رو به اساتید و داوران می‌گویند: چرا پاورپوینت ما کار نمی‌کند؟ در چنین مواقعی پاسخ من این است که آیا من باید به این سوال جواب بدهم؟ متأسفانه خیلی از دانشجویان بدون این که فایل پاور دفاع خود را در دستگاه محل جلسه دفاع تست کنند، قصد دارند دفاع خودرا شروع کنند که احتمال ایجاد مشکل بسیار زیاد است. کاملاً ضروری است که مدتی قبل از شروع جلسه دفاع در محل حضور داشته باشید و همه چیز را از اول تا آخر یک بار تست کرده باشید.
۱- نقش پاورپوینت‌های غیر اصولی در جلسه دفاع پایان نامه:
اگر پاورپوینت‌های غیر اصولی و اشتباهی ساخته باشید، (مثلاً این که متن پایان نامه خود را از اول تا آخر در پاورپوینت تایب کرده باشید) مطمئن باشید که پاورپوینت فقط بلای جان شما خواهد بود. چرا که میان سخنرانی متوجه می‌شود که مخاطبان و داوران گیج می‌شوند که به شما گوش کنند یا متن پاورپوینت را بخوانند و در نتیجه تصمیم می‌گیرند که هیچکدام از این دو کار را انجام ندهند! در نتیجه در پایان کار به علت نفهمیدن کار شما، سؤالات متعدد برایشان پیش می آید که شما را با مشکل روبرو کرده و همچنین اعتبار پایان نامه را به طور قطع زیر سؤال می برد. داوران شما اگر می خواستند متن پایان نامه را بخوانند دیگر نیازی به جلسه دفاع شما نبود،همون وورد پایان نامه که کپی کرده اید می خواندند و به شما نمره می دادند. جلسه دفاع پایان نامه همانطور که از اسمش نیز مشخص است یعنی قرار است شما از کار خود و موضوع خود و نتایجی که گرفتید صحبت و دفاع کنید.
۱-۱-چه زمانی پاورپوینت جلسه دفاع به کنترل ترس ما کمک می‌کند
اما اگر پاورپوینت جلسه دفاع ما اصولی باشد، مطمئن باشید به عنوان یک ابزار قدرتمند می‌توانیم روی آن حساب کنیم و بدون شک باعث می‌شود که ترس ما از جلسه دفاع کاهش پیدا کند.
زیرا اصلی ترین کار پاور دفاع این است که ناشناخته‌های ما را از سخنرانی کم می‌کند:
۲-مزایای پاورپوینت در جلسه دفاع پایان نامه
یکی از بزرگترین نگرانی‌های همه ما در جلسه دفاع پایان نامه این است که نکند متن سخنرانی خود را فراموش کنیم؟! و همین موضوع باعث می‌شود که قسمت قابل توجهی از توان مغز ما صرف این موضوع هدر شود. حال اگر پاورپوینت خود را به درستی طراحی کرده باشید، می‌توانید مطمئن باشید که حداقل از این بابت خیالتان راحت است و متن کاملاً جلوی چشم شما و داوران است.
۳-تسلط بر محتوای پایان نامه و نظم آن
یکی از بهترین‌تمرین‌های دسته بندی و ایجاد نظم در یادگیری این است که با استفاده از مطالب پایان نامه یک پاورپوینت درست کنیم و اگر این موضوع را جدی بگیریم می‌توانیم خوشحال باشیم که یک تمرین بسیار خوب را انجام داده‌ایم و آن هم دسته بندی و ایجاد نظم در مطالب است. اگر پاورپوینت را درست طراحی کنیم، یک تمرین خود، یعنی دسته بندی مطالب را به خوبی انجام داده‌ایم.
۴- برنامه ریزی از قبل
وقتی شما پاورپوینت دفاع درست می‌کنید، یعنی مجبور هستید که در مورد نحوه ارائه آن در جلسه دفاع برنامه ریزی کنید و این ناشناخته‌های شما را بسیار کمتر خواهد کرد و تسلط شما در جلسه دفاع پایان نامه بسیار زیاد خواهد بود. وقتی قبل از سخنرانی برنامه ریزی کرده باشید، ضمیر ناخودآگاهِ شما احساس می‌کند که این شرایط تکراری است و قبلاً انجام شده است و به همین واسطه ترس شما از سخنرانی در جلسه دفاع بسیار کمتر خواهد بود.
مقالات مشابه با این مقاله:
نوشته شده توسط مهندس مهرداد حمصیان
